انواع روش تدریس
در این نوشتار استادبانک سعی کرده است انواع روش تدریس را معرفی کند.
روش تدریس چیست؟
فهرست موضوعات این مقاله
روش تدریس مجموعه فعالیت هایی است که با توجه به امکانات موجود تعریف شده است تا مساعدترین زمینه را برای آموزش موثر فراهم آورد.
انواع روش تدریس
از مراحل مهم و ضروری در طراحی آموزشی، انتخاب روش تدریس است.
معلم باید بعد از انتخاب محتوا و قبل از تعیین وسیله مورد نیاز آموزشی، روش مناسب تدریس خود را انتخاب کند.
انواع روش تدریس چیست؟
روش های تدریس نوین کدام اند؟
استادبانک در این نوشتار سعی کرده است انواع روش تدریس را معرفی کند.
انواع روش تدریس (روش نمایشی)
این روش بر دیدن و مشاهده کردن استوار است.
بهترین روش برای زمانی است که معلم می خواهد کار کردن و عملکرد یک دستگاه را به دانش آموزان نشان دهد.
این روش برای درس های علمی و فنی کاربرد بیشتری دارد.
مراحل اجرا روش نمایشی
1- مرحله آمادگی
در این مرحله معلم باید مراحل زیر را انجام دهد:
- مشخص کردن هدف تدریس
- فراهم کردن امکانات مورد نیاز
- سالم بودن ابزار و وسایل آموزشی
2- مرحله توضیح
معلم باید مراحل زیر را انجام دهد:
- بیان اهداف تعیین شده به دانش آموزان
- نحوه و انجام دادن عمل
- مطرح کردن سوالات مرتبط با درس برای دانش آموزان و جواب دادن از طرف آنها
3- مرحله نمایشی
معلم در این مرحله باید روش صحیح انجام دادن کار را به دانش آموزان نشان دهد.
4- مرحله آزمایشی و سنجش
در این مرحله معلم باید با دریافت بازخورد مناسب از دانش آموزان، اطمینان پیدا کنند که آنها مطالب را فهمیده اند یا خیر.
معلم از طریق انجام پرسش های کتبی و شفاهی می تواند این بازخورد را از طرف دانش آموزان دریافت کند.
مزایایی روش نمایشی
- بکارگیری اشیا حقیقی و واقعی
- کاربرد مناسب در مدارس فنی
معایب روش نمایشی
عدم کسب تجارب مستقیم از راه عمل، تمرین و تکرار توسط دانش آموزان در فرایند یادگیری در این روش
انواع روش تدریس (روش آزمایشی)
این روش روش تجربی و مناسب برای دانش آموزان است.
به این صورت که در جریان آزمایش، معلم روش را توضیح می دهد و سپس خود دانش آموز تمام مراحل را انجام می دهد.
نقش معلم صرفا نقش راهنما و هدایت گر است.
این روش بر اکتشاف دانش آموز استوار است و فعالیتی است که خود دانش آموز با بکارگیری تجهیزاتی که دارد در مورد مفهومی خاص تجربه کسب می کند.
مزایای روش آزمایشی
- کسب یادگیری با ثبات تر به دلیل بکارگیری از تجارب مستقیم در فرآیند یادگیری
- کسب هدف های آموزشی و آموزش صحیح مراحل آزمایش کردن برای دانش آموزان
- ارضا حس کنجکاوی و توقیت نیروی اکتشاف و اختراع در دانش آموزان
معایب روش آزمایشی
- صرف هزینه زیاد به دلیل فراهم کردن وسایل آزمایشی
- نیاز به وجود معلمان و مدرسین توانا
- عدم تقویت دایره لغات و مفاهیم دانش آموزان
- اجرای غلط و خطر آفرین این روش توسط دانش آموزان در صورت عدم کنترل دقیق
انواع روش تدریس (روش بحث گروهی)
این روش بر گفتگو روی موضوعی خاص بین تمام شرکت کنندگان بحث استوار است.
در این روش دانش آموزان می توانند عقاید و تجربیات خود را در مورد موضوع مطرح شده در کلاس با یکدیگر در میان بگذارند.
در این روش خود دانش آموزان بیش از کتاب یا معلم، باید به دنبال اصول، راه حل و نتایج یک موضوع باشند.
در اجرای این روش معلم نقش هدایتگر بحث را دارد. باید این بحث را بگونه ای هدایت کند که به بیراهه کشیده نشود.
این روش در مورد درس های تاریخ، جغرافیا، جامعه شناسی، روانشناسی، فلسفه، اقتصاد، علوم سیاسی و… کاملا مناسب است.
مراحل اجرای روش بحث گروهی
مرحله اول: آمادگی و برنامه ریزی
مرحله آمادگی و برنامه ریزی شامل مرحل زیر است:
1- انتخاب موضوع
2- فراهم کردن زمینه های مشترک بین دانش آموزان: تمام دانش آموزان باید اطلاعات یکسانی داشته باشند.
3- تعیین نحوه آرایش گروه های شرکت در بحث، نحوه آرایش به این صورت است:
- رهبرگروه
- شاگردان
- شخص مهمان
- ناظر یا ارزیاب
مرحله دوم: روش اجرای بحث گروهی
در مرحله اجرا باید مراحل زیر رعایت شود.
1- فراهم کردن امکانات و شرکت غیر مستقیم و هدایتگر و کنترلی در بحث توسط معلم
2- مشخص بودن وظایف دانش آموزان
- مطالعه موضوع قبل از شروع بحث توسط دانش آموزان
- رعایت حقوق یکدیگر در حرف زدن
- عدم داشتن انتظار در پذیریش نظر خود توسط دانش آموزان دیگر
مزایای روش بحث گروهی
- سهیم شدن دانش آموزان در تجربیات یکدیگر
- تقویت حس همکاری، اعتماد به نفس، روحیه نقادی، قوه مدیریت و رهبری و قوه استدلال
- ارزیابی افراد از خود
معایب روش بحث گروهی
- قابل اجرا نبودن در کلاس های پرجمعیت.( جمعیت کلاس باید بین 6 تا 20 نفر باشد)
- مناسب نبودن برای دانش آموزان دوره ابتدایی
- نیاز به وجود مهارت بالا در اجرای این روش
انواع روش تدریس (روش حل مسئله)
در روش حل مسئله دانش آموزان با مسئله رو به رو می شوند و در ذهن خود راه حل های مختلف را تجسم می کنند.
در مورد حل مسئله، اطلاعات زیادی از منابع مختلفی جمع آوری می کنند که این اطلاعات باید معتبر و علمی باشند.
فرضیه سازی می کنند و برای حل مسئله چندین راه را برمی گزینند.
فرضیه خود را براساس اطلاعات پیشین و شواهد موجود آزمایش می کنند.
سپس با توجه به اطلاعات بدست آمده، نتیجه گیری می نمایند.
معلم در این روش، نقش راهنما را در فرآیند تدریس دارد. اما شاگردان در این روش برای راهنمایی بیشتر دائما با معلم در تماس اند.
معلم، کتاب درسی، کتابخانه، فیلم، موزه و … می توانند منبع اطلاعاتی دانش آموزان باشند.
مزایای روش حل مسئله:
- فعال بودن شاگرد، داشتن احساس مسئولیت، رشد تفکر انتقادی و پژوهشی در شاگرد در تمام مراحل اجرا این روش
معایب روش حل مسئله:
- نیاز به داشتن معلمان قوی، باتجربه و پژوهشگر
- نیاز به وجود امکانات فراوان در اجرای این روش
- محدود بودن تعداد دانش آموزان هر کلاس ( تعداد دانش آموزان از 20 نفر نباید تجاوز کند)
انواع روش تدریس (الگوی پیش سازمان دهنده)
این روش بر روش یادگیری معنادار استوار است.
یادگیری معنادار یادگیری است که در آن مفاهیم جدید ریشه در مفاهیم گذشته فرد دارد.
در این روش مطالب از کلی به جزی مورد بررسی قرار می گیرد.
در این روش معلم، در ابتدا مطالب کلی تر که شامل اطلاعات قبلی دانش آموز است را بیان می کند.
سپس به ارائه مطالب و مفاهیم جدید درس می پردازد و در آخر برای تفهیم بیشتر، مثال ها و نمونه هایی را ارائه می دهد.
در این الگو، معلم، کتاب درسی و کلاس درس تنها شرایط و منابع آموزشی هستند.
مزایای روش پیش سازمان دهنده
- الگو مناسب برای درس های نظری و الگو مناسب برای کشورهای فقیر
- حداکثر بهره وری از این روش تدریس در زمان محدود
- جاگیری مفاهیم و اطلاعات بطور منظم در ساخت شناسی دانش آموزان
معایب روش پیش سازمان دهنده
- تصمیم گیری مطلق توسط معلم
- توجه کمتر به علائق و نیازهای شاگردان
- ارتباط کم بین محتوا آموزشی با زندگی واقعی دانش آموزان
- توجه کمتر به مسائل روانی، عاطفی و اجتماعی شاگردان
انواع روش تدریس ( آموزش انفرادی)
در این روش، شاگردان برحسب توانایی های که دارند، پیش می روند.
این روش، یک روش شاگرد محوری است که در اجرای این روش، روحیه استقلال طلبی شاگردان تقویت می شود.
انواع روش های آموزش انفرادی به شرح زیر است:
یادگیری در حد تسلط
در این روش، یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموز با زمان یادگیری او بستگی دارد.
در این روش اگر تدریس عالی و مطلوب باشد وقت و زمان کمتری نیاز خواهد بود.
حسن این روش این است که شاگرد در زمان کمی متوجه کفایت و ارزش خود خواهد شد.
در این روش معلم روش های آموزشی خود را بر اساس تفاوت های فردی تنظیم می کند.
تدریس خصوصی
مهم ترین عامل در این روش توجه به علائق، زمینه ها و توانایی های شخصی دانش آموز است.
جلسات آموزشی باید به اندازه کافی کوتاه باشد تا موجب خستگی دانش آموز نشود.
محیط آموزش باید برای شاگرد آشنا و در حین حال راحت و جذاب باشد.
معلم برای ترغیب شاگرد، از عوامل تقویت کننده مثبت استفاده کند.
آموزش برنامه ای
از روش های آموزش انفرادی است که می کوشد یادگیری را با نیازهای دانش آموزان هماهنگ کند.
در این روش، موضوع آموزشی به بخش های کوچکتر تقسیم می شود.
که این بخش ها براساس دانش قبلی دانش آموز تنظیم شده است.
هر بخشی که تمام می شود دانش آموز را به هدف نهایی نزدیک می کند.
آموزش برنامه به دو صورت خطی و شاخه ای است.
آموزش برنامه ای بصورت خطی
در این بخش دانش آموز باید تمامی بخش ها را مطالعه کند.
برای درک بیشتر، بهتر است بخش های مطالعه شده را دائما مرور نماید.
گام هایی که دانش آموز در این روش باید بردارد کوتاه بوده تا بلافاصله بازخورد آن را ببیند.
آموزش برنامه ای بصورت شاخه ای
در این روش دانش آموز براساس توانایی خود این آموزش را دنبال می کند.
اگر در هر مرحله از یادگیری، به سوال پاسخ درست دهد به صورت خطی مابقی مراحل را نیز پیش می برد.
اما اگر به سوال پاسخ درست ندهد به مراحل جبرانی سوق داده می شود.
در مراحل جبرای شاگرد با دریافت اطلاعات اضافی، اشتباه خود را تصحیح می کند.
آموزش بوسیله کامپیوتر
همانند روش برنامه ای است با این تفاوت که پیشرفت در مطالعه توسط ماشین کنترل می شود.
و به شاگرد زمانی اجازه ورود به مراحل بعدی داده می شود که در مرحله ای که قرار دارد موفق شود.
این کامیپوترها، ماشین آموزش نامیده می شوند که آموزش را بطور منظم عرضه می کنند و موجب یادگیری منظم شاگرد و بازخورد فوری او می شوند.
- ۹۸/۱۰/۲۹