قوانین اعطای بورس تحصیلی و اعزام دانشجویان به خارج از کشور
آئین نامه اعطای بورس تحصیلی واعزام دانشجویان به خارج از کشور
بخش اول : کلیات
ماده 1 : در جهت نیل به اهداف والای انقلاب فرهنگی و به منظور کمک به تامین اعضای هیات علمی دانشگاهها وموسسات آموزش عالی و پژوهشی و متخصصان مورد نیاز کشور ، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، همه ساله تعدادی از فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی و بالاتر را برای ادامه تحصیل و فراگیری نوآوری های علمی در مقاطع تحصیلی بالاتر ازکارشناسی در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی خارج از کشور با اعطای بورس تحصیلی یا به هزینه شخصی و با رعایت موارد زیر انتخاب و اعزام می نماید.
الف) قانون اعزام دانشجو به خارج از کشور مصوب 5/2/ 1364مجلس شورای اسلامی.
ب ) رشته های مورد نیاز کشور
ج ) میزان بودجه و سهمیه ارزی مصوب برای بورس و اعزام دانشجو به خارج
تبصره) به لحاظ رعایت اختصار در این آیین نامه، از این پس به وزارت فرهنگ و آموزش عالی، (( وزارت)) ، به دانشگاهها ودیگر موسسات دولتی ((دستگاه اجرایی)) به اشخاص حقیقی ((داوطلب آزاد)) و به پذیرفته شدگان نهائی آزمون بورس (( بورسیه)) اطلاق می گردد.
ماده 2 : ظرفیت پذیرش بورسیه (شامل بورسهای دولتی و بورسهایی که کشورهای دیگر در اختیار دولت جمهوری اسلامی‌ایران و موسسات وابسته می‌گذارند) ، اعزام با هزینه شخصی و رشته های تحصیلی مورد نیاز همه ساله بر اساس برنامه بخش آموزش عالی و تحقیقات از طریق وزارت تعیین میگردد.
ماده 3 : اولویت اعطای بورس تحصیلی و اعزام به هزینه شخصی با واجدین مدرک کارشناسی ارشد ، جهت طی دوره دکتری است.
تبصره) در صورتی که دوره کارشناسی ارشد برخی از رشته ها د رداخل کشور ، دایر نباشد ، و یا ظرفیت موجود کفاف نیاز کشور را به فارغ التحصیلان این دوره ها نکند ، بورس تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد ، به تعداد محدود و در رشته های ضروری اعطا خواهد شد.
ماده 4 : افرادی که به هزینه شخصی و بدون استفاده از تسهیلات ارزی قصد تحصیل در خارج از کشور را دارند ، در صورتی که واجد شرایط مربوط باشند میتوانند از تسهیلات غیر ارزی وزارت، برابر مقررات استفاده نمایند.
ماده 5 : به منظور
۱ ـ تعیین خط مشی کلی اعطای بورسهای تحصیلی.
۲ ـ پیشنهاد شرایط و نحوه گزینش افراد جهت استفاده از بورسهای تحصیلی به مقام وزارت جهت تصویب.
۳ ـ اخذ تصمیم نسبت به پذیرش بورسهای واگذاری کشورهای دیگر و نحوه استفاده از آنها.
۴ ـ نظارت بر تعیین دانشگاهها و مراکز علمی مناسب برای تحصیل بورسیه ها در هر رشته.
۵ ـ تعیین رشته های مورد نیاز برای اعطای بورس و ظرفیت هر رشته در هر سال که از سوی معاونت اموزشی و معاونت پژوهشی (در خصوص موسسات پژوهشی) پیشنهاد میشود.
۶ ـ تصویب نهایی واگذاری بورس به متقاضیان واجد شرایط.
شورای مرکزی بورس در وزارت تشکیل میگردد.
ماده 6 : اعضای شورای مرکزی بورس عبارند از :
۱ ـ معاون دانشجویی وزارت (رئیس شورا)
۲ ـ معاون آموزشی وزارت.
۳ ـ معاون پژوهشی وزارت.
۴ ـ معاون هماهنگی وزارت.
۵ ـ دو نفر از اعضای هیات علمی دانشگاهها به انتخاب وزیر فرهنگ و آموزش عالی.
۶ ـ مدیر کل بورس و اعزام (دبیر شورا).
تبصره 1) جلسات شورای مرکزی با حضور اکثریت اعضا رسمیت می یابد و تصمیمات آن با رای موافق اکثریت اعضا ، قابل اجرا است.
تبصره 2) رئیس شورا میتواند در موارد لازم از افراد صاحب نظر جهت شرکت در جلسات شورا بدون حق رای دعوت کند.
ماده 7 : شورای مرکزی دارای 5 کمیته تخصصی در گروههای "فنی ومهندسی، علوم پایه، کشاورزی، علوم انسانی و هنر ودامپزشکی" میباشد.
کمیته ای مذکور از ۳ تا ۵ نفر از اعضای هیات علمی دانشگاهها تشکیل میگردد که به پیشنهاد معاون دانشجویی و با تصویب شورای مرکزی بورس منصوب میشوند.
ماده 8 : به منظور بررسی درخواستهای مربوط به دریافت بورس از موسسات و انتخاب و معرفی متقاضیان حائز شرایط به وزارت، در هر موسسه شورای بورس متشکل از رئیس و معاونان آموزشی و پژوهشی موسسه و دو عضو هیات علمی به انتخاب رئیس موسسه، تشکیل میگردد.
ماده 9 : ازمجموع ظرفیت سالانه بورس که به تامین اعضای هیات علمی مورد نیاز آموزش عالی کشور اختصاص می یابد ۵۰% به وزارت (جهت تامین اعضای هیات علمی موسسات نیازمند یا جدیدالتاسیس) و ۵۰% به موسسات تعلق می گیرد و سهمیه هر موسسه همه ساله براساس ضوابطی که به تصویب شورای مرکزی بورس میرسد توسط معاونت آموزشی و معاونت پژوهشی (در خصوص موسسات پژوهشی) پیشنهاد میگردد.
تبصره) حداقل 30% از ظرفیت بورس هر موسسه به مربیان، مربی آموزشیاران و کارشناسان آموزشی آن موسسه اختصاص مییابد.
ماده 10 : علاوه بر ظرفیت بورس مندرج در ماده 9 همه ساله، سهیمه بورس برای تامین نیازهای آموزشی و تحقیقاتی دستگاههای اجرایی تعیین میشود. سهمیه های مورد نظر در ردیفهای جداگانه در دفترچه آزمون بورس و اعزام به خارج درج خواهد شد.
تبصره ) بورسیه های دستگاههای اجرایی که با استفاده از سهیمه های ارزی وزارت، اعزام میشوند ، مشمول مواد این آئین نامه هستند.
ماده 11 : بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، ۴۰ % از سهمیه بورس واعزام پس از کسب حد نصاب، مطابق ضوابط به رزمندگان اختصاص مییابد.
بخش دوم : شرایط عمومی داوطلبان
ماده 12 : داوطلبان بورس واعزام بایستی واجد شرایط زیر باشند:
۱ـ۱۲) ایمان واعتقاد به اسلام، نظام جمهوری اسلامی، قانون اساسی، ولایت فقیه
تبصره 1) اقلیتهای مذهبی مصرح در قانون اساسی، از شرط ایمان و اعتقاد اسلام مستثنی هستند.
۲ـ۱۲) تقوا ، که نشانه آن انجام واجبات و اجتناب از محرمات است.
۳ـ۱۲) عدم وابستگی به احزاب و گروههای ملحد و محارب.
۴ـ۱۲) عدم عضویت در ساواک منحله و فراماسونری و حزب رستاخیز و نداشتن فعالیت موثر در جهت تحکیم رژیم سلطنتی.
۵ـ۱۲) دارا بودن کارت پایان خدمت وظیفه یا معافیت دائم یا معافیت تحصیلی و یا دفترچه آماده به خدمت که مهلت آن درتاریخ تصویب نهایی بورس، منقضی نشده باشد.
تبصره
2) چنانچه در تاریخ اعزام متقاضی در حال انجام خدمت وظیفه عمومی
باشد ، وزارت در چهارچوب قانون وظیفه عمومی نسبت به ترخیص وی
اقدام خواهد نمود.
۶ـ۱۲) توانایی جسمی متناسب با رشته تحصیلی و الزامات حرفه‌‌ای ناشی از آن.
۷ـ۱۲) نداشتن سن بیش از ۲۶ سال تمام درتاریخ درخواست، برای دارندگان مدرک کارشناسی (لیسانس)
تبصره 3) حداکثر سن متقاضی حسب مورد میتواند بشرح زیر افزایش یابد:
۱ـ۷ـ۱۲) برای دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکتری حرفه ای، سه سال.
۲ـ۷ـ۱۲) برای متقاضیانی که خدمت وظیفه عمومی را انجام داده اند برابر مدت خدمت وظیفه عمومی.
۳ـ۷ـ۱۲) اعضای هیات علمی و کارشناسان آموزشی و اعضای غیر هــیات عــلمی مــوسـسات و وزارت ومستخدمین دستگاههای اجرایی که از ارز وزارت، استفاده میکنننند به ازای هر سال سابقه کار در موسسه، وزارت و دستگاه اجرایی مربوط یک سال و حداکثر تا ده سال.
۴ـ۷ـ۱۲) مدت انجام طرح نیروی انسانی و خدمت خارج از مرکز برای فارغ التحصیلان رشته های گروه پزشکی مشروط به اینکه در ردیف خدمت موضوع بند ۳ـ۷ـ۱۲ محاسبه نشده باشد.
۵ـ۷ـ۱۲) مدت شرکت در جبهه های جنگ تحمیلی در صورتی که جزو مدت خدمت وظیفه عمومی محاسبه نشده باشد و تصدی مسئولیتهای حساس در جمهوری اسلامی ایران که به تایید بالاترین مقام نهاد مربوط رسیده باشد ، حداکثر تا ۵ سال.
تبصره 4) در هیچ حال سن متقاضی بورس واعزام نباید بیش از ۴۰ سال تمام باشد.
ماده 13 : در انتخاب پسران متقاضی ادامه تحصیل در خارج ازکشور در شرایط مساوی اولویت با داوطلبان متاهل است واعزام زنان متقاضی بورس و اعزام، تنها در صورتی انجام میشود که ازدواج کرده و در معیت همسر خویش باشند.
بخش سوم : نحوه گزینش
ماده 14 : سازمان سنجش آموزش کشور همه ساله از طریق آگهی، ظرفیت پذیرش داوطلبان بورس واعزام، رشته ها و مقاطع تحصیلی مورد نظر ، سهیمه وزارت، موسسات و دستگاههای اجرایی و برگ درخواست بورس تحصیلی و اعزام را که از طرف معاونت دانشجویی ارسال میشود برای اطلاع متقاضیان انتشار می‌دهد.
ماده 15 : متقاضیان حائز شرایط بورس، پرسشنامه مزبور را تکمیل و به همراه مدارک لازم حسب مورد به وزارت یا موسسه ذیربط تسلیم می‌کنند
تبصره) اخذ ریز نمرات رسمی و سوابق تحصیلی متقاضی عنداللزوم از طرف موسسه ذیربط صورت می پذیرد.
ماده 16 : درخواست متقاضیان و مدارک مربوط حسب مورد در شورای مرکزی بورس یا شورای بورس موسسه، بر اساس ضوابط موضوع فصل چهارم این آئین نامه مورد بررسی قرار میگیرد.
ماده 17 : شورای مرکزی بورس و شورای بورس موسسات بعداز رسیدگی و امتیاز بندی تمامی درخواستهای رسیده حداقل دو برابر سهمیه تعیین شده را از میان دارندگان بیشترین امتیازها انتخاب و فهرست اسامی مربوط را با ذکر امتیازات هر یک از متقاضیان به سازمان سنجش آموزش کشور ارسال می‌دارند.
تبصره) هریک از متقاضیان میتوانند حداکثر از سه محل برای معرفی و شرکت در آزمون متمرکز بورس و اعزام داوطلب شوند.
ماده 18 : متقاضیان حائز شرایط اعزام به هزینه شخصی پرسشنامه مربوط را تکمیل و به همراه مدارک کامل، مستقیما به سازمان سنجش آموزش کشور ارسال می‌دارند.
ماده 19 : سازمان سنجش آموزش کشور ترتیب شرکت معرفی شدگان شورای مرکز بورس و شورای بورس موسسات متقاضیان اعزام به هزینه شخصی را در آزمون متمرکز فراهم میسازد و همزمان پرونده آنان را جهت رسیدگی به صلاحیتهای عمومی در اختیار هیات مرکزی گزینش دانشجو قرار می‌دهد.
ماده 20 : حدنصاب نمره قبولی آزمون بورس و اعزام در هر یک از سهمیه ها ، توسط گروههای تخصصی برگزارکننده آزمون پیشنهاد میشود و پس از تصویب شورای مرکزی بورس مورد عمل قرار میگیرد.
تبصره 1) همزمان با آزمونهای علمی از داوطلبان امتحان زبان خارجی بعمل خواهد آمد. پذیرفته شدن داوطلب به عنوان بورسیه یا دانشجوی اعزامی منوط به کسب حداقل 35% نمره امتحان مذکور است.
تبصره 2) داوطلبان میتوانند همزمان متقاضی بورس و یا اعزام به خارج از کشور باشند. مشروط بر آنکه در هر مورد تقاضای جداگانه خود را ارسال نمایند.
تبصره 3) پذیرفته شدگان سهمیه رزمندگان که نمره کمتر از حد نصاب تعیین شده در ماده 20 را کسب کنند در کلاسهای تقویتی که توسط معاونت امور دفاعی وزارت برگزار می شود شرکت می نمایند و پس از قبولی در آزمون پایانی اعزام خواهند شد.
ماده 21 : پس از مشخص شدن نتایج گزینش عمومی پذیرفته شدگان بورس و اعزام درهر سهمیه به ترتیب نمره آزمون انتخاب خواهند شد.
تبصره) در صورتی که تعداد قبول شدگان آزمون کمتر از سهمیه بورس وزارت و یا هر یک از موسسات باشد و زارت یا موسسات میتوانند تعدادی از پذیرفته شدگان اعزام به هزینه شخصی را حسب درخواست آنان به عنوان بورسیه به شورای مرکزی بورس معرفی نمایند و در صورت تصویب، این قبیل پذیرفته شدگان به عنوان بورسیه انتخاب خواهند شد.
ماده 22 : متقاضیان استفاده از سهمیه بورس دستگاههای اجرایی تقاضای خود را به همراه مدارک لازم به دستگاه اجرایی ذیربط تسلیم مینمایند و دستگاههای اجرایی پس از بررسی سوابق، مشخصات و مدارک متقاضیان واجد شرایط را به میزان حداقل سه برابر سهمیه خود جهت شرکت آنان در آزمون به وزارت، ارسال می نمایند.
تبصره 1) دستگاههای اجرایی میتوانند در چهارچوب سهمیه بورس خود ، از میان قبول شدگان آزمون اعزام به خارج با هزینه شخصی نیز افرادی رابا توافق خود آنان انتخاب و به عنوان بورسیه، معرفی نمایند.
تبصره 2) مستخدمان رسمی دولت برای استفاده از بورس یا اعزام به خارج باید به ترتیب حکم ماموریت تحصیلی یا مرخصی دریافت دارند.
بخش چهارم : معیارهای انتخاب بورسیه
ماده 23 : ملاک شورای مرکزی بورس و شورای بورس موسسات، برای امتیاز بندی داوطلبان بورس تحصیلی به شرح زیراست:
۱ـ۲۳) عضویت هیات علمی موسسات به ازای هر سال سابقه در مناطق گروه یک 2 امتیاز و در مناطق گروه دو ۵/۲ امتیازحداکثر تا ۱۰ امتیاز.
تذکر ۱) مناطق گروه یک عبارتند از شهرهای : تهران، اصفهان، مشهد، تبریز، شیراز، رشت، ساری و مناطق گروه دو سایر نقاط کشور
۲ـ۲۳) تالیف کتاب در صورتی که تکراری یا اقتباسی نباشد. حداکثر تا ۳ امتیاز.
۳ـ۲۳) ترجمه و انتشار کتابها و منابع تحقیقاتی خارجی حداکثر تا ۲ امتیاز.
۴ـ۲۳) ارائه مقالات علمی و تخصصی در مجلات معتبر علمی داخل و خارج به ازای هر مقاله 1 امتیاز حداکثر تا ۴ امتیاز.
۵ـ۲۳) ترجمه مقالات علمی از مجلات معتبر جهانی به ازای هر مقاله 1 امتیاز حداکثر تا ۲ امتیاز.
۶ـ۲۳) انجام کار تحقیقاتی در ارتباط با جنگ تحمیلی و امور دفاعی حداکثر تا ۲ امتیاز.
۷ـ۲۳) راهنمایی پروژه دوره کارشناسی حداکثر تا ۱ امتیاز.
۸ـ۲۳) ایجاد (طرح و راه اندازی) آزمایشگاه یا درس کارگاهی، با دستورالعمل لازم حداکثر تا ۱ امتیاز.
۹ـ۲۳) کشف یا اخراج ثبت شده در داخل کشور به تایید سازمان پژوهشهای علمی کشور حداکثر تا ۳ امتیاز.
۱۰ـ۲۳) سرپرستی تحقیقات و پروژه هایی که به تایید مراجع ذیربط در خودکفائی کشور موثر باشد حداکثر تا ۳ امتیاز.
۱۱ـ۲۳) ارائه آثار بدیع و ارزنده هنری حداکثر تا ۲ امتیاز.
تذکر ۲) حداکثر امتیاز محاسبه شده برای ردیفهای 2/23 تا ۱۱/۲۳ ، ۱۰ امتیاز خواهد بود.
۱۲ـ۲۳) معاونت وزارت، ریاست یا سرپرستی دانشگاه با مجتمع دانشگاهی برای هر سال 3 امتیاز.
۱۳ـ۲۳) معاونت دانشگاه برای هر سال ۱ ۲ امتیاز.
۱۴ـ۲۳) ریاست یا سرپرستی مجتمع آموزش عالی، مدیر کلی وزارت برای هر سال 2 امتیاز.
۱۵ـ۲۳) ریاست یا سرپرستی دانشکده برای هر سال 1 1 امتیاز.
۱۶ـ۲۳) معاونت دانشکده، ریاست یا سرپرستی آموزشکده و گروه برای هر سال 1 امتیاز.
تذکر ۳) برای ردیفهای 12 ـ ۲۳ تا ۱۶ ـ ۲۳ حداکثر ۱۰ امتیاز قابل محاسبه خواهد بود.
۱۷ـ۲۳) امتیاز میانگین متقاضی دوره های کارشناسی یا کارشناسی ارشد پیوسته یا ناپیوسته، حسب مورد به شرح زیراست.
میانگین 12.99: 512 امتیاز
میانگین 13.99 : 713 امتیاز
میانگین 14.99 : 1014 امتیاز
میانگین 15.99 : 1415 امتیاز
میانگین 16.99 : 1916 امتیاز
میانگین 17.99 : 2517 امتیاز
میانگین 18.99 : 2818 امتیاز
میانگین 20 : 3019 امتیاز
اگر با وجود تلاش فراوان، معدل تان بالا نمی رود، مقاله چطور بهتر از ۹۹ درصد از هم کلاسی هایتان درس بخوانید؟ را بخوانید.
تذکر ۴) در شرایط مساوی، اولویت با فردی است که متولد استان است.
۱۹ـ۲۳) فرزندان شهدا ، اسرا ، مفقودین جانبازان 70% معلولیت به بالا ۵ امتیاز.
۲۰ـ۲۳) فرزندان اعضای هیات علمی و کارکنان وزارت و موسسات 5 امتیاز.
بخش پنجم : شرایط و نحوه تحصیل
ماده 24 : بورسیه های خارج میتوانند فقط از دانشگاههایی که وزارت، آنها را معتبر می شناسد ، پذیرش اخذ نموده و در آن به تحصیل بپردازند.
ماده 25 : حداکثر مهلت اخذ پذیرش از تاریخ اعلام موافقت نهایی، از طرف اداره کل بورس واعزام دو سال میباشد. مهلت مذکور درموارد استثنایی تنها با تصویب شورای مرکزی بورس، قابل تمدید است.
ماده 26 : گرایش تحصیلی بورسیه های خارج با نظر موسسه یا دستگاه اجرایی معرف و تصویب شورای مرکزی بورس تعیین میشود و بورسیه ها مجاز به تحصیل در رشته های جنبی یا غیر مرتبط نمی‌باشند.
تبصره) در شرایط اضطراری، تغییر رشته تحصیلی، دانشگاه یا کشور محل تحصیل بورسیه، موکول به موافقت قبلی موسسه یا دستگاه اجرایی معرف و تایید شورای مرکزی بورس خواهد بود.
ماده 27 : پذیرفته شدگان به شرط تسلط به زبان خارجی و در صورت نیاز ، پس از گذراندن دوره توجیهی در خصوص مسائل اخلاقی و اجتماعی متناسب با محل تحصیل خود اعزام میشوند.
تبصره 1) وزارت، تسهیلات لازم را جهت تحصیل زبانهای خارجی متداول تا کسب تسلط به زبان خارجی در سطح مورد قبول، در داخل کشور فراهم مینماید.
تبصره 2) جهت تشخیص تسلط به زبان خارجی، وزارت از حائزین شرایط بورس واعزام به خارج، سه بار در هر سال آزمون زبان خارجی (زبانهایی که آموزش آنها در داخل کشور امکان پذیر است) به عمل می‌آورند.
تبصره 3) متقاضیانی که در آزمون بورس واعزام ، بیش از ۶۰% نمره امتحان زبان خارجی (موضوع تبصره 1 ماده 20) را کسب کرده باشند، از آزمون فوق معاف خواهند بود.
ماده 28 : تا زمانی که امکان تحصیل زبان خارجی تا سطح تسلط در داخل کشور ، میسر نباشد ، برای پذیرفته شدگان بورس و اعزام به خارج با تشخیص وزارت، یک دوره فراگیری زبان در یک کشور خارجی (ترجیحا کشور محل تحصیل دانشجو) در نظر گرفته میشود.
تبصره 1) این دوره ترجیحا قبل و پیوسته به دوره تحصیلات دانشگاهی آنها خواهد بود و حداکثر مدت فراگیری زبان درکشور خارج در رشته های علوم انسانی 6 ماه و در سایر رشته ها ۳ ماه است.
تبصره 2) چنانچه آموزش زبان کشور محل تحصیل بورسیه، در ایران متداول یا مقدور نباشد ، حداکثر مدت آموزش زبان درخارج از کشور ۹ ماه خواهد بود.
ماده 29 : حداکثر مدت استفاده از بورس خارج برای دوره کارشناسی ارشد نا پیوسته دو سال و برای دوره دکتری 4 سال از تاریخ شروع بورس خواهد بود. مجموع طول مدت دوره های کارشناسی ارشد و دکتری به طور پیوسته، نباید از ۵ سال تجاوز نماید. در موارد استثنایی این مدت با نظر شورای مرکزی بورس، حداکثر تا ۶ ماه قابل تمدید است.
تبصره ) تاریخ شروع بورس خارج از زمان شروع دوره فراگیری زبان در کشور خارج و در صورت عدم نیاز بورسیه به گذراندن دوره مذکور از تاریخ آغاز تحصیلات دانشگاهی وی خواهد بود. چنانچه مهلت بورسیه برای فراگیری زبان در خارج از کشور بیش از ۳ ماه باشد ، مازاد بر ۳ ماه به طول مدت تحصیل وی اضافه خواهد شد.
ماده 30 : بورس خارج برای یک مقطع تحصیلی داده می شود، ادامه تحصیل در مقطع بعدی منوط به موافقت موسسه معرف، کیفیت مناسب تحصیل بورسیه، صلاحیت عمومی (به تایید سرپرستی) و تصویب شورای مرکزی بورس خواهد بود. حائزین شرایط در صورت تمایل به ادامه تحصیل د رمقطع بالاتر موظفند حداقل 6 ماه قبل از اتمام تحصیلات درخواست خود را به اداره کل بورس و اعزام و یا موسسه مربوط ارسال نمایند.
ماده 31 : متقاضیانی که همزمان در مقطع کارشناسی ارشد داخل و امتحان بورس و اعزام به خارج پذیرفته میشوند درصورت شروع به تحصیل در داخل، قبل از اخذ پذیرش از خارج، قبولی آنها برای اعزام به خارج در مقطع تحصیلی بعدی درصورت احراز شرایط مناسب فارغ التحصیلی، به تشخیص شورای مرکزی بورس، حفظ خواهد شد.
ماده 32 : در صورت استفاده از بورس ترددی بورسیه در یکی از دانشگاههای معتبر خارجی ثبت نام می نماید و فعالیتهای آموزشی خود را د ر داخل کشور دنبال میکند و عنداللزوم، برای دریافت راهنمایی های لازم و تهیه منابع درسی و همچنین شرکت در امتحانات، به خارج از کشور اعزام میشود. در هر حال استفاده از بورس ترددی بر اساس ائین نامه مربوط صورت میگیرد.
بخش ششم : تسهیلات و تعهدات مربوط
ماده 33 : هزینه های تحصیلی بورسیه، شامل : شهریه دانشگاهی، خرید کتاب، تهیه رساله انجام تحقیقات و مقرری ماهیانه برای امرار معاش خود و همسر و فرزندان و هزینه رفت در ابتدای تحصیل و برگشت پس از فراغت از تحصیل و همچنین هزینه های غیر مترقبه از طرف وزارت، پرداخت میشود.
تبصره 1) تشخیص موارد غیر مترقبه با شورای مرکزی بورس خواهد بود.
تبصره 2) هزینه های دوران تحصیل بورسیه دستگاهای اجرایی به عهده دستگاه اجرایی مربوط است.
ماده 34 : میزان مقرری تحصیلی از محل اعطای بورس خارج، به هر یک از دانشجویان همه ساله به پیشنهاد وزارت و تصویب هیات دولت تعیین میگردد. وزارت همه ساله بررسیهای لازم را در مورد هزینه متوسط زندگی دانشجویی انجام می‌دهد. مقرری تحصیلی تعیین شده از سوی هیات وزیران مبنای پرداخت به کلیه دانشجویان اعم از بورسیه و اعزام به هزینه شخصی خواهدبود.
ماده 35 : در مورد دانشجویانی که با استفاده از بورس تحصیلی اعطایی سایر کشورها به خارج اعزام میشوند ، چنانچه مقرری تحصیلی پرداختی، تکافوی هزینه زندگی دانشجویی بورسیه را ننماید مابه التفاوت آن حداکثر تا سقف مصوب هیات دولت، از طرف وزارت تعیین و تامین میشود.
ماده 36 : پرداخت مقرری دانشجویان بورسیه ترددی متناسب با میزان تعیین شده برای سایر دانشجویان بورسیه در کشورمحل تحصیل به ازای مدتی که در آن کشور به سر می‌برند میباشد. به طوری که مجموعا از ۵۰% کل دریافتی دانشجویان بورسیه عادی (برمبنای مصوبه دولت) تجاوز نکند و هزینه تهیه بلیط رفت و برگشت آنها در طول مدت تحصیل از محل‌اعتبارات وزارت پرداخت میشود. همچنین به دانشجویان مذکور مانند سایر دانشجویان بورسیه هزینه تهیه رساله و کتاب پرداخت میگردد.
ماده 37 : به منظور تامین هزینه های اولیه تا تاریخ شروع تحصیل با دوره فراگیری زبان در خارج، دو ماه مقرری ارزی به بورسیه خارج پرداخت میشود.
تبصره 1) اعزام بورسیه حداکثر یک ماه قبل از تاریخ شروع فراگیری زبان و یا تحصیل دانشگاهی وی انجام میشود.
تبصره 2) دانشجویانی که برای تحصیل به کشورهایی اعزام میشوند که به روال معمول در ایران محلی برای اخذ روادید ندارند و باید برای اخذ آن در کشور ثالث توقف نمایند میتوانند حداکثر ۲ ماه قبل از تاریخ شروع تحصیل یا دوره فراگیری زیان از کشور خارج شوند.
ماده 38 : دانشجویانی که پس از اعزام به کشور محل تحصیل، به هر علتی موفق به شروع و ادامه تحصیل نمی‌گردند و همچنین آن دسته از دانشجویانی که برای اخذ روادید به کشور ثالث مسافرت مینمایند و ظرف یک ماه موفق به اخذ آن نمی‌گردند بلافاصله باید به ایران مراجعت کنند و وجوه ارزی دریافتی را با کسر هزینه مدت اقامت که بر پایه مقرری ارزی مجاز روزانه محاسبه میشود به بانک عودت دهند.
ماده 39 : دانشجویانی که برای بورس پذیرفته میشوند باید قبل از صدور حکم نهایی تعهد و تضمین محضری را حسب مورد به وزارت یا موسسات و یا دستگاه اجرایی بسپارند که پس از اتمام تحصیلات به ایران مراجعت و در محلی که در تعهد نامه مشخص شده و یا وزارت تعیین مینماید دو برابر مدت تحصیل و حداکثر تا ۱۰ سال و کسانی که با استفاده از تسهیلا ارزی ، اعزام میشوند برابر مدتی که در خارج تحصیل کرده اند حداکثر ۶ سال خدمت کنند. محل خدمت اعضای هیات های علمی و مستخدمین دولت در درجه اول در موسسه معرف آنها خواهد بود و چنانچه خدمات آنها مورد نیاز موسسه معرف نباشند، محل خدمت آنها از طرف وزارت تعیین میشود.
تبصره) مبلغ ضمانت 5 برابر کلیه هزینه های بورس و اعزام دانشجو به خارج میباشد.
ماده 40 : مبلغ ضمانت با درخواست متقاضی به طور تدریجی بر حسب سنوات تعهد خدمت انجام شده کاهش یافته و یا در پایان مدت خدمت تعهد شده، یکجا فسخ خواهد شد.
ماده
41 : دانشگاهها و موسسات آموزش عالی به اعضای هیات علمی بورسیه
ماموریت تحصیلی میدهند و هزینه های ریالی مقرری تحصیلی آنان را از
محل حقوق و فوق العاده مستمری آنها پرداخت مینماید. در صورتی که
حقوق و فوق العاده مستمری بورسیه پس از کسر مالیات و بازنشستگی
تکافوی هزینه ریالی مقرری تحصیلی بورسیه را ننماید ما به التفاوت
آن را از اعتبارات وزارت تامین و چنانچه مجموع حقوق و فوق العاده
وی مازاد بر ان باشد باشد مابه التفاوت آن به حساب شخصی واریز
خواهد شد.
ماده 42 : زوج دانشجوی بورسیه خارج باید رضایت خود را از اشتغال به کار همسر خویش بعد از اتمام تحصیلات وی و در هر محلی که وزارت تعیین میکند به شکل محضری اعلام و امضا نماید.
ماده 43 : زوج دانشجوی بورسیه باید موافقت کتبی سازمان متبوع خود را مبنی بر ترک خدمت به صورت مرخصی برای طول مدت تحصیل خود و عزیمت با وی ارائه کند خدمت نظام وظیفه را انجام داده یا کارت معافیت دائم غیر تکفل (مادامی که موضوع تکفل به قوت خود باقی است) داشته باشد.
ماده 44 : چنانچه زوج بورسیه در استخدام دولت باشد یا در حین انجام تعهد خدمت بدون درخواست شخصی و به دستوردولت، به محل دیگری منتقل شود تعهد خدمت بورسیه به تشخیص وزارت به یکی از موسسات دولتی محل جدید منتقل میگردد.
ماده 45 : پذیرفته شدگان بورس یا اعزام به خارج در صورت عدم انجام تعهدات خود و یا عدم قبول انجام آن مطابق تعهد نامه و یا در محلی که وزارت تعیین مینماید و یا خودداری از ادامه انجام آن ملزم به بازپرداخت معادل ریالی ارز خدماتی کلیه هزینه های تحصیلی مربوط و خسارات وارده به تشخیص وزارت می‌باشند.
ماده 46 : وزارت پس از رسیدگی به وضع بورسیه هایی که از حیث اخلاق و رفتار شایستگی ادامه تحصیل نداشته و یا در تحصیل پیشرفت لازم کسب نکرده باشند نسبت به قطع بورس یا وام تحصیلی و بازگشت آنها اقدام می نماید. د راین صورت بورسیه ملزم به بازپرداخت معادل ریالی ارز خدماتی کلیه هزینه های انجام شده و خسارات وارده به تشخیص وزارت میباشد.
تبصره) در مواردی که به دلایلی خارج از اراده دانشجو ادامه تحصیل وی تا کسب درجه علمی مورد قبول شورای مرکزی بورس ممکن نباشد بورسیه به خدمت در موسسات دولتی یا وابسته به دولت به میزان دو برابر مدت استفاده از بورس ملزم میباشد.
ماده 47 : دانشجویان باید در پایان دوره تحصیلی با توجه به مقررات آموزشی دانشگاه مربوط به اخذ درجه دانشگاهی مورد نظر نائل آیند در غیر این صورت و با توجه به دلایل عدم موفقیت در اخذ درجه دانشگاهی به تشخیص شورای مرکزی بورس نسبت به استرداد تا ۵ برابر هزینه های انجام شده و خسارات وارده اقدام میشود.
ماده 48 : دانشجویان بدون موافقت قبولی شورای بورس حق استفاده از بورس کمک هزینه تحصیلی و یا وام سایر موسسات دولتی یا خصوصی داخلی وخارجی را ندارند.
ماده 49 : دانشجویانی که با استفاده از بورس تحصیلات خود را در یک رشته و یا یک مقطع به پایان برسانند مجاز نیستند با دریافت بورس، وام، یا کمک هزینه تحصیلی از موسسه‌ای دیگر در رشته یا مقطع دیگری به تحصیلات خود ادامه دهند.
تبصره) استفاده از وام تک نوبتی صندوقهای رفاه دانشجویان بر اساس آیین نامه مربوط برای دانشجویان بورسیه و اعزامی در طول مدت بورس بلامانع و تابع مقررات مربوط است.
ماده 50 : دانشجویان بورسیه در طول مدت تحصیل و استفاده کنندگان از وام تحصیلی در طول مدت بهره مندی از وام مجاز به کسب درآمد از طریق انجام کارهای علمی و تحقیقاتی برای موسسات دولتی و خصوصی و کارهای غیر علمی از هر نوع که باشد نیستند. در صورت تخلف با اطلاع موسسه معرف و تصمیم وزارت تنبیهات تذکر ، کاهش ارز ، قطع ارز ، برحسب مورد درباره آنها اجرا خواهد شد.
تبصره) حق الزحمه ای که دانشجویان در ازای کارهای علمی با اطلاع وزارت از دانشگاه محل تحصیل خود دریافت می‌کنند و همچنین کمکهای مالی و جوایز دانشگاه به دانشجویان مستعد چنانچه با اطلاع قبلی شورای بورس باشد. از موضوع این ماده مستثنی بوده و مطابق مقرراتی که به تصویب شورای مرکزی بورس خواهد رسید با آن رفتار خواهد شد.
ماده 51 : دانشجویان بورسیه و اعزامی موظفند در پایان هر نیمسال یا سال تحصیلی بر حسب نظام آموزش کشور محل تحصیل گزارش پیشرفت تحصیلی و ریز نمرات خود را که به مهر و تایید دفتر سرپرستی دانشجویان و در صورت عدم وجود دفتر سرپرستی به تایید نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در کشور مربوط رسیده باشد به موسسه معرف و وزارت ارسال دارند. در غیر این صورت ارسال مقرری تحصیلی و شهریه دانشگاهی آنها متوقف خواهد شد.
ماده 52 : دانشجویان بورسیه مکلفند خود را از لحاظ بیماری وخطرات ناشی از حوادث به ترتیبی که در کشور محل تحصیل متداول است و یا وزارت تعیین مینماید بیمه کنند. در این صورت معادل حق بیمه پرداختی به مقرری بورسیه اضافه میشود.
ماده 53 : برای دانشجویان که قبل از انجام خدمت وظیفه عمومی با استفاده از بورس خارج از کشور، اعزام میشوند معافیت تحصیلی اخذ خواهد شد. چنانچه دانشجو بودن فرد به هر دلیلی منتفی شود معافیت تحصیلی وی از همان تاریخ لغو میشود واز آن پس برابر قانون نظام وظیفه و آیین نامه اجرایی آن با وی رفتار میشود.
تبصره) چنانچه به هنگام تصویب اعطای بورس متقاضی در حین انجام خدمت وظیفه عمومی باشد برابر مقررات قبل از تاریخ اعزام نسبت به ترخیص وی از خدمت نظام اقدام میشود.
ماده 54 : دانشجویان بورسیه در صورت تمایل میتوانند سالانه یک بار و به مدت یک ماه به کشور مسافرت نمایند که در این صورت مقرری ارزی مدت توقف به آنها پرداخت میشود.
تبصره 1) در صورت طولانی شدن سفر بیش از یک ماه به ازای مدت تا حداکثر ۳ ماه بر حسب کشور محل تحصیل معادل ریالی مقرری ارزی به بورسیه پرداخت خواهد شد.
تبصره 2) مسافرت به کشور در شش ماه اول و شش ماه آخر دوره بورس مجاز نیست.
ماده 55 : حق تاهل و تکفل فرزند برای مدتی که خانواده دانشجو دیرتر از وی اعزام شوند یا در طول تحصیل به ایران مسافرت و یا در پایان دوره زودتر از بورسیه مراجعت نمایند فقط برای دو ماه در سال پرداخت خواهد شد. و چنانچه بیش از مدت مذکور به دلایلی که مورد تایید اداره کل بورس و اعزام قرار گیرد در ایران اقامت نمایند معادل ریالی آن را از طریق اداره کل امور مالی ذیحسابی وزارت متبوع دریافت خواهند نمود.
ماده 56 : شهریه دانشگاهی زوج یا زوجه دانشجوی بورسیه خارج که در یکی از رشته های تحصیلی مورد قبول وزارت به تحصیل مشغول باشد باداشتن شرایط زیر و حسب موافقت شورای مرکزی بورس، فقط تا پایان مهلت بورس پرداخت میشود:
۱ـ۵۶) واجد شرایط عمومی مندرج در ماده 12 این آئین نامه باشند.
۲ـ۵۶) در یکی از رشته های تحصیلی و دانشگاههای مورد تایید وزارت در مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری پذیرش اخذ نموده و در آن مشغول تحصیل باشد.
۳ـ۵۶) تعهد وتضمین محضری موضوع ماده 39 این آئین نامه را به وزارت بسپارد.
۴ـ۵۶) تحصیلات خود را در مدت بورس همسر به اتمام رسانده و موفق به اخذ مدرک تحصیلی شود و یا حداقل یک سال تمام از دوره تحصیلی خود را به اتمام برساند.
ماده 57 : برای زنان بورسیه گذرنامه جداگانه تحصیلی صادر نخواهد شد. بلکه مشخصات آنها در گذرنامه شوهر به عنوان همراه درج خواهد شد.
ماده 58 : معادل ریالی هزینه مقرری ارزی همسر و فرزندان بورسیه توسط همسر بورسیه تامین میشود.
ماده 59 : چنانچه متقاضی بورس دانشجوی ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور باشد با تصویب شورای مرکزی بورس و با رعایت ضوابط این آئین نامه میتواند برای بقیه مدت تحصیل خود بورسیه وزارت بشود.
ماده 60 : معاونت دانشجویی وزارت عهده دار اجرای مفاد این آئین نامه که مستقیما مجری آن معین نشده است و وظایف ذیربط مندرج در قانون اعزام مصوب 5/2/1364 مجلس شورای اسلامی می باشد.
این آئین نامه در ۶۰ ماده و ۳۶ تبصره در تاریخ 12/12/1368 به تصویب وزیر فرهنگ و آموزش عالی رسیده و از تاریخ تصویب قابل اجرا است