چگونه درست و اصولی مطالعه کنیم؟

 

چگونه درست و اصولی مطالعه کنیم؟

مطالعۀ اصولی، روش‌ها و مراحل مختلفی دارد که از آن میان، روش‌هایی مانند «خلاقیت یا طرح شبکه‌ای»، «پس‌ختام» و «دقیق‌خوانی»  معروف‌تر هستند.

روش‌هایی مانند «خواندن بدون نوشتن»، «خط کشیدن زیر نکات مهم»، «حاشیه‌نویسی»، «خلاصه‌نویسی» و «کلیدبرداری»

نیز از روش‌های معروفی هستند که تجربه نشان داده مؤثر امّا برای مطالعه‌ای اصولی ناکافی هستند.

استادبانک با تأیید هر یک از روش‌ها و تکنیک‌هایی که در بالا نام برده شد، به شرح این روش‌ها و تکنیک‌ها می‌پردازد.

انواع روش‌های درست مطالعه

یک. روش خلاقیت و طرح شبکه‌ای:

خلاقیت در کشیدن طرحی شبکه‌ای باعث می‌شود مفاهیم به طور عمیق در حافظۀ ما نقش ببندد.

در روش طرح شبکه‌ای بسته به خلاقیت خود مطالب را به صورت نکته‌های کلیدی یا کلماتی که تداعی‌کنندة موضوع باشد

به بخش‌های اصلی و فرعی دسته‌بندی می‌کنیم.

مراحل:

1-مطالعۀ مطالب و درک آنها

2-نوشتن نکته‌های مهم به زبان خود و به ‌صورت کلیدی در شاخه‌های اصلی طرح شبکه‌ای

3-قرار دادن توضیحات تکمیل‌کننده در شاخه‌های فرعی و فرعی‌تر

4-مراجعه به طرح شبکه‌ای و مشاهدۀ کلمات کلیدی برای یادآوری و مرور مطالب

نکته: روش طرح شبکه‌ای مغز به عنوان بهترین شیوه برای یادگیری معرفی شده زیرا درس خواندن را آسان می‌کند و بازده مطالعه را افزایش می‌دهد.

مدل‌های روش طرح شبکه‌ای یکی از روش های مطالعه می باشد.

مدل شعاعی:

عنوان اصلی در کادری در وسط صفحه و عناوین فرعی پیرامون عنوان اصلی و در شعاع دایره قرار می‌گیرند.

مدل سازمانی:

عنوان مطلب در بالای صفحه قرار می‌گیرد و مطالب فرعی در پایین آن به صورت زیرشاحه درج می‌شوند.

برخی این روش از روش های مطالعه را به صورت آکولاد از کنار صفحه آغاز می‌کنند.

 

دو. روش دقیق‌خوانی:

روش دقیق‌خوانی که در زیر به مراحل آن پرداخته‌ایم باعث می‌شود ابعاد موضوع را بهتر به خاطر بسپاریم:

ابتدا مفاهیم و موضوعات کلیدی متن را به‌طور خلاصه بنویسید.

خلاصه‌ها را مرور و آنها را خلاصه‌تر کنید.

برای ساماندهی مطالب می‌توانید آنها را به سه بخشِ موضوع اصلی، نکتۀ اصلی و نکته‌های جزئی تقسیم کرد.

بهتر است مطالب را با علامت‌های مختلف و به صورت کلمات کلیدی نشان دهید.

 سه. روشPQRST:

این روش از روش های مطالعه شش مرحله دارد و به فارسی آن را «پس‌ختام» نامیده‌اند.

مراحل روش PQRST عبارتند از:

1-مطالعۀ اجمالی مطالب:

هدف در این مرحله نگاه سراسری به مطالب است؛ به‌گونه‌ای‌که در عنوان مباحث، تصاویر و بخش‌های مختلف تمرکز شود.

آنچه در این مرحله مهم است درک موضوع مطلب، آشنایی با بخش‌های اصلی و فرعی آن و نیز ربط منطقی میان مباحث مختلف است.

2-پرسش از خود:

لازم است برای افزایش تمرکز و دقّت و سرعت در فهم مطالب پس از آنکه نگاه اجمالی به مطلب کردیم از خود بپرسیم که چه چیز از مطالب درک کرده‌ایم.

3-مطالعۀ دقیق و جزئی:

در این مرحله باید مطالب را به‌طور دقیق و کامل با درک کلّیات و جزئیات بخوانیم.

در حین خواندن مطالب باید در نظر داشته باشیم به سؤالاتی که در مراحل قبل در ذهن‌مان نقش بسته پاسخ دهیم.

استفاده از تکنیک‌هایی مانند: نوشتن نکات مهم، خط کشیدن زیر نکات مهم، حاشیه‌نویسی (در یادگیری مطالبی که اهمیت چندانی ندارد مؤثر است)

خلاصه‌نویسی (نوشتن آنچه درک کرده‌ایم)، کلیدبرداری (نوشتن کلمه‌ای کوتاه و پُرمعنی که دیدن آن تداعی‌کنندۀ مفهوم جمله باشد)

و دیگر تکنیک‌هایی که به یادگیری کمک می‌کند در این مرحله مؤثر است.

باید توجه داشت که هیچ‌یک از این تکنیک‌ها به‌تنهایی برای یادگیری مؤثر کافی نیست.

4-تفکر دربارۀ مطالب:

در این مرحله باید به مطالبی که خوانده‌ایم فکر کنید و دانسته‌های خود را از نظر معنایی به هم ربط دهید.

تفکر در حین مرحلۀ خواندن و نیز پس از آن مؤثر است.

5-از حفظ گفتن:

در این مرحله باید مطالبی که خوانده‌اید را به‌ یاد آورید و اگر مطلبی را به یاد نمی‌آورید مجدد آن را مطالعه کنید.

در پایان هر بخش مطالب را از حفظ بگویید.

6-مرور:

اگر می‌خواهید برای امتحان آسوده‌خاطر باشید لازم است موضوعات اصلی و نکات مهم در پایان هر فصل را مرور کنید تا از آموختن همۀ مطالب آسوده‌خاطر شوید.

شرایط جسمی و روحی لازم برای مطالعۀ درست:

اگر احساس می‌کنید سه روش نام برده در یادگیری شما تأثیر چندانی ندارد گمان نبرید شما کم‌هوش یا روش‌ها نادرست است.

روش‌های درست مطالعه هنگامی کارسازتر است و یادگیری را لذّت‌بخش می‌کند که فرد با شرایط مناسب جسمی و ذهنی به سراغ آنها برود.

عوامل مهم در افزایش یادگیری:

1-مکان ساکت و منظم

2-نبود هیجان، ترس، خشم، اضطراب، کینه، ناراحتی، شوق و شور در فضای مطالعه و ذهن فرد

3-تغذیه مناسب

4-دوری از خستگی و کم‌خوابی

5-گوش ندادن به موسیقی در حین مطالعه